O szkodliwości  azbestu zapisano chyba hektary papieru i co najmniej dwa razy tyle krąży w internecie. Niektóre ze stwierdzeń w nich zawartych po latach okazało się nieprawdziwe, a niektórych zwyczajnie nie można zweryfikować. Dziś już nie można go stosować w produkcji, jednak nie zmienia to faktu, że  azbest znajdujący w  dziewiętnastym i dwudziestym wieku szerokie zastosowanie jako doskonały - jak wówczas uważano - dodatek wzmacniający parametry wytrzymałościowe (elastyczność, termoizolacyjność, dźwiękochłonność)  w różnych wyrobach, ciągle nam towarzyszy. Policzono, że znalazł zastosowanie aż w 3000 technologii. Najszersze zastosowanie azbestu jest w budownictwie (płyty  elewacyjne, eternitowe płyty dachowe, rynny spustowe zsypów na śmieci, klapy przeciwpożarowe, ciągi telekomunikacyjne, tablice rozdzielcze elektryczne, węzły ciepłownicze, obudowa klatki schodowej, przejścia kabli elektrycznych, przewodów ciepłowniczych i wentylacyjnych między stropami, zabezpieczenia elementów stropowych i ściennych strychów, piwnic, dróg ewakuacyjnych, konstrukcji stalowych), energetyce ( m.in. izolacje termiczne kotłów i urządzeń energetycznych, w chłodniach kominowych), transporcie (w termoizolacji silników pojazdów mechanicznych, w uszczelkach pod głowicę, elementach kolektorów wydechowych oraz elementach ciernych - sprzęgłach i hamulcach kolejowym, lotniczym i morskim), budowie dróg i boisk, nawet w produkcji wielu urządzeń gospodarstwa domowego. Jest też prawie wszędzie tam, gdzie konieczna jest izolacja pożarowa. Przy tak szerokim zastosowaniu trudno go zastąpić innym surowcem, o porównywalnych własnościach, jednak z uwagi na szkodliwość zaniechano jego dalszego wykorzystania.

Produkcja płyt azbestowo-cementowych w Polsce została zakazana ustawą z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 101, poz. 628 z 1997 r. i Nr 156 z 1998 r.). Zgodnie z ustawą, w Polsce do 28 września 1998 r. została całkowicie zakończona produkcja płyt azbestowo-cementowych (a wcześniej innych wyrobów zawierających azbest). Natomiast po 28 marca 1999 r. obowiązuje zakaz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi azbest. Wyjątek stanowią wyroby z zawartością azbestu, które nie posiadają jeszcze swoich zamienników ze względu na ekstremalne warunki pracy; dotyczy to głównie technologii produkcji chloru w przemyśle chemicznym. Temperatura rozkładu i topnienia to około 1500 °C. To ta cecha spowodowała, że znalazł tak szerokie zastosowanie  jako niepalny surowiec ale także, że jest tak trudny do utylizacji.

Mimo, iż azbest nie jest sztucznie stworzonym związkiem chemicznym lecz naturalnie występującym w kilkunastu odmianach kopalnym minerałem z grupy glinokrzemianów (znanym ludzkości od ponad 2,5 tysiąca lat) i zastosowany szeroko we współczesnych technologiach, mającym przynieść wiele korzyści w służbie człowieka to ostatecznie okazał się być szkodliwym dla jego zdrowia. W tym przypadku natura nie była przyjazna człowiekowi.

Jego szkodliwość nie wynika z parowania, promieniowania czy innych fizykochemicznych  procesów przemiany. Chorobotwórcze działanie azbestu występuje w wyniku wdychania włókien zawieszonych w powietrzu. Oznacza to, że dopóki włókna nie są uwolnione do powietrza nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Azbest może być także obecny w wodzie, napojach i pokarmach, jednak nie ma na razie dowodów świadczących o tym, że azbest dostający się do organizmu drogą pokarmową jest szkodliwy dla zdrowia.

O tym, że jeszcze sporo budynków na osiedlu Przyjaźń zawiera elewacyjne płyty acekolowe, zawierające domieszkę  azbestu wiadomo. O tym, że do 31 grudnia 2032 r.  produkty zawierające azbest mają być usunięte i zutylizowane też wiadomo.  Czy zatem spieszyć się z decyzją o demontażu tych elementów zawierających domieszkę azbestu? Czy warto?

Z pewnością warto i trzeba. Tam,  gdzie płyta zawierająca azbest nie jest przykryta, jest poddana działaniu czynników atmosferycznych, wypłukiwaniu czy ścieraniu istnieje niebezpieczeństwo wydostania się mikrowłókien do powietrza, należy z pewnością pozbyć się jego źródła. Wszak chodzi o zdrowie pokoleń – bo nie tylko nasze ale także naszych dzieci, wnuków, prawnuków i ich potomnych. Niby truizm ale nie wszyscy chcą myśleć o tym, co im po sobie zostawimy. A ponadto nic nie zapowiada, że obowiązek usunięcia wyrobów zawierających azbest zostanie anulowany. Jest natomiast obecnie dość dobry klimat dla pozyskiwania środków wspomagających usuwanie azbestu z naszego otoczenia. Przynajmniej tego azbestu, którym obłożone są nasze domy. Spółdzielnia, realizując docieplenia budynków z elewacjami azbestowo-cementowymi korzysta z pożyczek Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska z umorzeniem części zaciągniętej pożyczki. Za kilka dni zostanie także złożony wniosek aplikacyjny w konkursie o środki unijne z perspektywy 2014-2020 na demontaż azbestu w wieżowcach na osadzie Jana i mamy nadzieję na sukces w konkursie i ich skuteczne pozyskanie. To obniży koszt demontażu okładzin azbestowo-cementowych i zastąpienia ich warstwą docieplenia okładzinami  styropianowymi. Przy okazji remontu zostanie wykonanych wiele innych prac poprawiających funkcjonowanie budynku. Docieplane budynki zyskują nie tylko na poprawieniu parametrów termicznych zarówno w zimie, co przekłada się na zahamowanie wzrostu kosztów ogrzewania przy rosnących cenach ciepła, poprawia się także termoizolacyjność w okresie coraz częściej występujących letnich upałów. Doceniają to zwłaszcza osoby starsze i osłabione, najdotkliwiej odczuwające tropikalne epizody zmieniającego się klimatu. Poprawa estetyki i modernizacja oświetlenia jest oczywistym dodatkowym efektem, niejako ubocznym aczkolwiek również ważnym. Wydaje się, że aspekt ochrony zdrowia własnego i następnych pokoleń jest czynnikiem najbardziej wpływającym na decyzję o wyrażeniu zgody na demontaż azbestu i remont bloku połączony z dociepleniem. 

Zasadą w Spółdzielni Gwarek jest, że to mieszkańcy wybierają moment, kiedy przystępujemy do procedury przygotowania docieplania budynku a w przypadku budynków z azbestem, także o demontażu niezdrowych okładzin. Mimo, że koszty rozkładane są na wiele lat, wiele osób z osiedla Przyjaźń nie wyraziło zgody na termomodernizację budynku z demontażem azbestu. Zatem, mając te informacje na uwadze,  należy w pełni świadomie odpowiedzieć sobie na pytanie: czy naprawdę warto zwlekać z demontażem i przeciągać ten moment, skoro teraz jest szansa na częściową pomoc w kosztach demontażu?

Poniżej znajduje się wykaz budynków, w których znajdują się płyty azbestowo-cementowe. Jeżeli uznają Państwo, że czas obecności szkodliwego azbestu na Państwa budynku dobiegł końca, prosimy o kontakt z działem technicznym spółdzielni.